Hongarije ken je misschien van de zoete Tokaji Aszú wijnen, of wellicht heb je nog nooit kennisgemaakt met Hongaarse wijnen. Met een wijntraditie die al meer dan duizend jaar teruggaat, unieke inheemse druivenrassen én een nieuwe generatie wijnmakers, valt er ontzettend veel te ontdekken. Eén van de meest bijzondere plekken waar al die elementen samenkomen, is het wijngebied Pannonhalma, vernoemd naar de imposante benedictijnenabdij die hoog boven het landschap uittorent. In deze abdij worden ook wijnen gemaakt, en laat deze blog nou nét over deze wijnmaker gaan. Ik proefde zes wijnen van dit bijzondere domein – en vertel je graag meer over het verhaal achter de fles.
Hongarije heeft een wijntraditie die teruggaat tot de Romeinen en die, ondanks oorlogen, bezettingen en revoluties, opvallend standvastig is gebleven. In de 16e eeuw ontdekten wijnmakers in Tokaj het effect van botrytis cinerea. Dit is een schimmel de kleine gaatjes prikt in de schil, het vocht neemt af en het suikergehalte van de druiven nemen toe. Dit leidde tot de beroemde zoete Tokaji-wijnen.
Na een bloeiperiode sloeg eind 19e eeuw de druifluis (phylloxera) toe, wat leidde tot massale herplanting op zandgronden. De grootste klap kwam echter in de communistische tijd: wijnbouw werd genationaliseerd, kwaliteit maakte plaats voor kwantiteit en de wijnhandel kwam in handen van de staat. Boeren leverden verplicht aan coöperaties en mochten nauwelijks zelfstandig produceren of verkopen.
Pas na de val van het communisme kwam de wederopstanding, met ruimte voor experiment en traditie. Buitenlandse investeerders zagen potentie, oude wijngaarden werden opgeknapt en Hongarije zette de eerste stappen terug naar wijnkwaliteit met karakter.
Hongarije telt meer dan 180 druivenrassen, maar de show wordt gestolen door kékfrankos (blaufränkisch) voor rood en olaszrizling voor wit. Zo’n 70% van de aanplant is wit, 30% blauw. Internationale rassen als chardonnay en cabernet sauvignon staan ook aangeplant, maar er is steeds meer waardering voor eigen, typisch Hongaarse druiven. Die mix van oud en nieuw geeft de Hongaarse wijnbouw zijn veelzijdige karakter.
Pannonhalma is een bescheiden maar karaktervol wijngebied in het noordwesten van Hongarije, met zo’n 600 hectare aan wijngaarden. Dankzij milde winters, weinig neerslag en bodems vol löss en klei, is het een uitstekende plek voor frisse, elegante witte wijnen. Koele vergisting zorgt ervoor dat geur en fruitigheid mooi behouden blijven. Olaszrizling is hier de belangrijkste druif, aangevuld met rajnai rizling, rizlingszilváni, tramini, chardonnay en sauvignon blanc. Ook rood krijgt steeds meer voet aan de grond, met kékfrankos, cabernet sauvignon, merlot en de opkomende pinot noir.
Centraal in het gebied ligt de beroemde Abdij van Pannonhalma, een spiritueel en cultureel baken dat al eeuwenlang verbonden is met wijnbouw. Al sinds hun stichting in 996 cultiveren de monniken druiven op de hellingen van St. Martin’s Hill. Na een gedwongen onderbreking in de 20e eeuw – waarin de kloosters werden gesloten en de wijngaarden genationaliseerd zoals ik eerder beschreef – werd begin deze eeuw het roer omgegooid.
In 2003 werd, met steun van MKB Bank en onder leiding van de beroemde oenoloog Tibor Gál, een nieuw wijnhuis gebouwd. Gál speelde een belangrijke rol bij het selecteren van de juiste druivenrassen en klonen en legde de basis voor de kwaliteit van vandaag de dag. Helaas kwam hij in 2005 om het leven bij een auto-ongeluk. Sindsdien zet Liptai Zsolt het werk voort – met succes: onder zijn leiding won het wijnhuis diverse internationale prijzen.
De moderne kelder is prachtig geïntegreerd in het landschap en werkt volledig volgens het zwaartekrachtprincipe. Bij het zwaartekrachtprincipe bewegen druiven, most en wijn rustig naar een lager niveau, zonder gebruik van pompen. Zo blijven de smaken zuiver en wordt de wijn op een natuurlijke manier behandeld. De abdij bezit inmiddels 52 hectare wijngaarden. De focus ligt op frisse witte wijnen van onder andere olaszrizling, rajnai rizling, tramini en sauvignon blanc, maar ook de rode wijnen winnen aan diepgang en elegantie.
Wat het wijnhuis uniek maakt, is de combinatie van spiritualiteit, onderwijs en vakmanschap. Studenten helpen tijdens de oogst en onderzoeken de historische archieven van de abdij, waarin eeuwen aan wijnkennis ligt opgeslagen. Hier proef je geen marketingverhaal, maar een authentieke, doorleefde traditie – vernieuwd met moderne middelen en een heldere visie op de toekomst.
Het portfolio van de Abdij van Pannonhalma, met op de achtergrond de abdij
Wijn 1: Tricollis White 2023
De Tricollis dankt zijn naam aan de drie heuvels rond de abdij, waarop ook de drie gebruikte druiven groeien. Riesling brengt frisheid en citrustonen, gewürztraminer zorgt voor een subtiele kruidigheid. Deze blend van olaszrizling, riesling en gewürztraminer is een frisse, witte wijn met aroma’s van appel, peer, citroen en perzik. Licht bloemig, iets kruidig en vooral heel toegankelijk. Gezien de aanwezigheid van riesling en gewürztraminer had ik hem iets expressiever verwacht, maar juist die ingetogen stijl maakt dit een echte allemansvriend.
Wijn 2: 100% Riesling
De tweede wijn is gemaakt van 100% riesling. Aromatisch en expressief: ik rook bloemen, abrikoos, appel, peer en citroen, met een hint van kruidigheid. Toen ik deze blind proefde, dacht ik zelfs even aan gewürztraminer. De wijn mist de uitgesproken zuren die je vaak bij riesling verwacht, maar dat maakt hem juist toegankelijk voor wie normaal niet van riesling houdt.
Wijn 3: Hemina White 2023
Deze wijn bestaat uit 50% chardonnay, 30% pinot blanc, 15% olaszrizling en 5% viognier. Hij is duidelijk romiger dan de andere witte wijnen, dankzij malolactische vergisting en rijping op hout. Waarschijnlijk gebruikte vaten, want het hout is mooi geïntegreerd en niet dominant. Je proeft frisse tonen van appel en citroen, met rijper fruit als perzik en een vleugje amandel. Elegant en in balans.
Wijn 4: Tricollis Red
Een blend van 50% cabernet franc, 30% merlot en 20% pinot noir.
De wijn heeft een robijnrode kleur met een zweem van paars. In de neus domineren zwarte bessen, bramen, zwarte kersen en pruimen. De merlot zorgt voor soepelheid en rood fruit. De tannines zijn nog jong en wat stroef. De wijnmaker adviseert om hem licht gekoeld te drinken, maar persoonlijk vind ik de tannines daar nog net iets te jeugdig voor. Maar smaken verschillen!
Wijn 5: Hemina Red 2023
Deze Bordeauxblend (60% merlot, 40% cabernet franc) heeft een diepe robijnrode kleur. Het fruitige karakter komt je tegemoet: pruimen, kersen, zwarte bessen, en wat gedroogd fruit zoals vijgen en dadels. Subtiele specerijen en een vleugje cederhout maken het af. De wijn rijpte 8 maanden op gebruikte Hongaarse eikenhouten vaten – mooi gedoseerd en goed in balans.
Wijn 6: Pinot Noir 2023
Deze pinot noir proefde ik op de vroege ochtend, en dat beviel me verrassend goed – de eerste geur die ik rook was koffie, precies wat ik nodig had 😉. Daarna kwamen kersen, pruimen, vijgen, en een hint van vanille en zoete specerijen. De wijn heeft 10 maanden gerijpt op deels nieuwe, deels gebruikte houten vaten. Een verrassende pinot noir met structuur, souplesse en een warm karakter.
De geproefde wijnen uit Pannonhalma
De wijnen die ik proefde, werden mogelijk gemaakt door Les Bulles Enchantées. Dit importbedrijf werd in 2002 opgericht door André van der Geest en Pieter Vrijdag, vanuit hun passie voor authentieke, betaalbare wijnen van kleine familiebedrijven. Ze laten zich inspireren door de lange tradities en het vakmanschap van hun wijnboeren, waarbij respect voor de natuur altijd voorop staat. Sinds 2024 staat Noud Vrijdag aan het roer, die al jarenlang actief is binnen het bedrijf. Ik ken Noud al een aantal jaar als iemand die betrokken is, goed contact onderhoudt met de wijnmakers en natuurlijk veel van wijn weet.
De wijnen van Pannonhalma zijn puur en zorgvuldig gemaakt, met een stijl die recht doet aan hun oorsprong. Ze bewijzen dat Hongarije niet alleen een rijke wijnhistorie heeft, maar ook een veelbelovende toekomst. Daarmee verdient het land absoluut een plek in het rijtje van interessante wijnlanden.
Ben je nieuwsgierig geworden naar Hongaarse wijn? Dan is Pannonhalma een prachtige plek om je ontdekkingsreis te beginnen – in het glas én op de kaart. Bestel de wijnen snel via Les Bulles Enchantées!
Importeer jij ook een wijn met een mooi verhaal, en lijkt het je leuk om die in een blog uit te lichten? Stuur mij gerust een berichtje.
