Ga je op wijnreis naar Valpolicella? In deze blog vertel ik je over de wijnhuizen die je niet wilt missen.
Even een stukje over de regio: Valpolicella ligt in Veneto, een regio in het Noorden van Italië die plaatsen omvat zoals Verona, Soave en Venetië. Veneto is één van de grootste wijngebieden van Italië. In het westelijke deel, dichtbij het Gardameer en Veneto, vindt je de regio Valpolicella. Het is een heuvelachtig gebied en de druiven profiteren van het Mediterraanse klimaat. Het Gardameer geeft wat verkoeling. De druiven die je het meeste ziet in Valpolicella zijn de corvina, rondinella, cirvione en molinara. De bekendste wijnen zijn de DOC Valpolicella Classico, DOC Valpolicella Ripasso en DOCG Amarone della Valpolicella. Wat maakt deze wijn zo bijzonder? Dit zijn de productiemethoden: de passitomethode en de ripassomethode. Hierover vertel ik meer in mijn blog over Italiaanse etiketten.
In Valpolicella zijn er veel wijnhuizen die je kunt bezoeken. Bij sommige wijnhuizen kun je gewoon binnen lopen en bij anderen moet je een afspraak maken. Onderstaand vind je een uitgebreid verslag van de wijnhuizen die ik heb bezocht.
Een bezoek aan Ugolini stond hoog op mijn lijstje en terecht: het was fantastisch! Bij een flitsende website en zo’n prachtige villa zou je misschien een hele commerciële tour verwachten. Niets is minder waar. De familie Ugolini verwelkomde ons met open armen en nam heel uitgebreid de tijd voor ons.
Het begon met een rondleiding door Maria, het nichtje van de oprichter Giambattista. Er wordt al lang wijn gemaakt door de familie, het huis van Giambattista staat naast de kelders. De villa is er pas in 2007 bijgekocht en heet San Michele. De villa is vernoemd naar de plaatselijk kerk met dezelfde naam. San Michele is de beschermer van de oogst; een mooie en toepasselijke naam. De familie Ugolini verkoopt zelf pas wijn vanaf 2010, daarvoor werden de druiven verbouwd en verkocht aan andere wijnmakers en corporaties. Momenteel houden ze ongeveer 40% zelf (bij een goed oogstjaar meer) en de rest wordt verkocht.
Het uitzicht over de wijngaarden van Ugolini
Na een rondleiding door de villa mochten we mee op pad. Met de golfkar bracht Maria ons naar de wijngaarden die om de villa liggen en vervolgens naar de kelders. Buiten naast de kelder zagen we slechts een paar tanks. Ondanks het grote landgoed en grote villa is het eigenlijk maar een kleine wijnmakerij, zoals ze zelf zeggen. Het bijzondere was dat de wijn buiten wordt gefermenteerd in rvs tanks, dit had ik zelf nog niet eerder gezien. Maria vertelde ons ook een verdrietig verhaal. In het verleden is er een vriend van Giambattista overleden door vergiftiging. Bij het vergisten komt namelijk CO2 vrij en als je dit in ademt kan dit zeer gevaarlijk zijn. Om deze reden vindt de fermentatie buiten plaats, omdat Giambattista geen risico’s op vergiftiging meer wilde lopen.
De fermentatie vindt buiten plaats
Vervolgens mochten we naar de kelders waar de wijn wordt gerijpt en opgeslagen. Daar zagen we ook de mooie eiken vaten waar de wijn in rijpt. De familie Ugolini kiest ervoor om de focus te leggen op de fruitige smaken in de wijn. De eiken vaten zijn gemaakt van Frans eiken en dan specifiek van hout met een dichtheid die nauwelijks zuurstof door laat.
In de kelder van Tenute Ugolini
Toen het tijd was om de wijnen te proeven nam Angelo het over, de zoon van de oprichter. Het leek hem een beter idee om meer van de wijngaarden te laten zien, want dat zou ons helpen bij het begrijpen van de wijnen. En toen mochten wij mee op avontuur met de Land Rover! We crosten door het rotsachtige landschap en we snapten direct waarom hij de Land Rover had aangeschaft; de hobbelige en rotsachtige paden zijn niet te doen met de gewone auto. Voor Angelo was deze wilde rit dagelijkse kost, maar Paul en ik waren als kleine kinderen aan het joelen alsof we in een achtbaan zaten haha!
Op pad met de Land Rover
Angelo nam ons mee naar Valle Alta, waar de druiven voor de Amarone vandaan komen. Valle Alta ligt hoger op een heuvel, hierdoor is het droger dan beneden in de vallei, het water kan hier namelijk makkelijker wegstromen. Ugolini maakt biologische wijn. Sommige wijngaarden zijn al meer dan 60 jaar oud en stammen uit de tijd dat er veel bestrijdingsmiddelen werden gebruikt. Eigenlijk is het belangrijk dat een wijnstok diepe wortels heeft. Tijdens de WSET cursus leerde ik hier ook over. Door de stokken het moeilijker te maken (dus door niet teveel water en voedingsstoffen te geven) moet hij het water en de voedingsstoffen dieper uit de grond halen. Hierdoor wordt het eigenlijk een sterkere plant en produceert hij druiven van hogere kwaliteit. De 60-jaar oude wijnstokken van Ugolini hebben miniwortels, doordat ze zoveel voedingsmiddelen en water hebben gekregen. Deze wijnstokken kunnen de verandering naar biologisch verbouwen dus eigenlijk niet aan en daarom wordt de hele wijngaard opnieuw geplant in fasen. Wij hebben ook wijnplanten gezien die net een paar weken geleden zijn aangeplant.
Angelo geeft uitleg in de wijngaarden
Op de druiven zagen we veel wit spul en ik vroeg mij af wat dit was. Het waren geen chemische bestrijdingsmiddelen maar een soort wit poeder (mineraal) wat op de druiven wordt gespoten. Dit witte mineraal weerkaatst het zonlicht en beschermd de druiven tegen zonlicht. Ook liet Angelo het verschil zien tussen VSP en Pergola geleiding. Wat een leerzame ervaring! Ik vond het super interessant om in werkelijkheid te zien wat we tijdens de wijncursus hebben geleerd.
En toen was het echt tijd om te proeven! De wijnen worden vernoemd naar de vallei waar de druiven vandaan komen, het zijn dus allemaal single vineyard wijnen. De voornaamste druif is de corvina en daarnaast nog een beetje corvione, rondinella en oseleta. Er worden verschillende wijnen gemaakt, ten eerste met de naam Ugolini, en een andere lijn met Mòra, dit is de bijnaam van de familie.
De Pozetto
We hebben 5 wijnen geproefd.
Uiteraard hebben we ook wijnen gekocht om mee naar huis te nemen. Als je in de buurt bent kan een bezoek aan Tenute Ugolini niet ontbreken. Angelo en Maria leggen ontzettend goed uit, praten met veel enthousiasme over de wijngaarden en hun wijnen. Het is wel handig om een afspraak te maken, dit hadden wij ook gedaan en daarom maakten ze echt tijd voor ons. Er kwamen veel toeristen langs op de bonnefooi en die kregen alleen de kleine tour en tasting (kosten zijn €30,- p.p.). Mijn vriend Paul houdt niet van wijn en wilde ook niet alle wijnhuizen afstruinen (logisch). Echter was hij over Tenute Ugolini heel enthousiast! Met een Land Rover het land over scheuren is natuurlijk leuk, hij vond de uitleg interessant (zelfs over de technische dingen zoals VSP en Pergola ? ). Daarnaast vond hij de wijnen er lekker dus konden we samen heerlijke wijnen inslaan voor thuis.
De dag erna bezocht ik Amarone Brunelli. Onderweg kwamen we toevallig een bord tegen en toen ik zag dat de wijnen heel hoog beoordeeld werden op Vivino werd ik wel nieuwsgierig.
Amarone Brunelli
Deze wijnmakerij is opgericht door de familie Brunelli. Momenteel staat de vierde generatie aan het roer. Eerst kreeg ik een rondleiding door Eduardo, hij vertelde mij over het wijnhuis en de verschillende wijnen. Ze hebben ook appartementen en kamers dus je kunt hier ook verblijven. De familie maakt wijnen van verschillende kwaliteitscategorieën, van IGT tot DOCG. Je kunt dus ook wijnen kopen van €7,- maar ook van €50,-.
Tijdens de WSET cursus kwamen de Italiaanse labels en kwaliteitseisen kort aan bod. Door te spreken met de wijnmakers krijg je veel meer informatie, wat super leerzaam is. Op sommige labels zie je Riserva staan, hiervan wist ik dat ze langer moeten rijpen en meer alcohol bevatten. Maar er komt meer bij kijken: onder andere de bodemsoort. Verder worden alle wijnen gepresenteerd aan een soort jury die onder toezicht staat van het Ministerie van Landbouw. Ik vroeg mij af wat dan precies het verschil is tussen DOC en DOCG (DOCG heeft strengere kwaliteitseisen), maar daar is niet een eenvoudig antwoord op te geven. Het is een lange lijst met regels die elk jaar weer veranderd. In ieder geval is het belangrijk dat de wijnen representatief zijn voor de regio en is er een maximum aantal flessen dat geproduceerd mag worden.
Vervolgens nam zijn nicht Marta het over en nam ze mij nog mee naar de wijngaarden. In de regio worden de wijnstokken zo opgebonden dat er voldoende luchtcirculatie is om schimmels te voorkomen. Maar daarnaast leerde ik ook nog dat die pergolasystemen ook weer verschillend zijn. Onder andere pergola Veronese en pergola Trentina. Deze laatste komt uit Trentino en krijgt meer direct zonlicht. Daarna zag ik het complex waar de druiven worden gedroogd voor de Amarone wijnen. Het was nog geen oogsttijd dus er lagen nog geen druiven binnen om te bewonderen. Voorheen droogden ze de druiven gewoon in huis op zolder maar sinds 2001 hebben ze hier een apart gebouw voor. De ramen werken automatisch, bij een luchtvochtigheid van 70% gaan ze automatisch open om zo de wind door te laten! Op deze manier kunnen ze schimmel op de druiven voorkomen.
De groene ramen bovenin gaan automatisch open bij een luchtvochtigheid van 70%
Hierna gingen we naar de kelders waar veel verschillende vaten stonden. Er staan grote vaten afkomstig uit Roemenië, dit hout geeft minder smaak af aan de wijn. Daarnaast barriques van Frans eiken van 225 liter. Sinds kort experimenteren ze met Italiaanse eiken vaten van 550 liter om zo wijnen te maken die nog representatiever zijn voor de regio. Ten slotte mocht ik nog kijken in de kelder met oude vintages vanaf 1990, heel gaaf om te zien. Helaas zat mijn vintage (1991) er niet bij, maar daar betaal je ook wel €300 voor dus weet niet of ik dat had gedaan ;-).
Hele oude wijnen!
We sloten af met een proeverij. In totaal proefden we één witte wijn en zeven rode wijnen. De meeste wijnen worden gemaakt van corvina aangevuld met enkele andere lokale druiven. Er wordt één wijn gemaakt die wel 8 verschillende rassen heeft, waarvan één internationaal ras: cabernet franc. Er worden verschillende Amarone wijnen gemaakt, van Classico tot Riserva. De Amarone Riserva wordt 4 jaar gerijpt op de eiken vaten uit Roemenië, hij is erg fruitig maar meer jammig door de lange rijping. Hij heeft duidelijk een vollere body en nog wat tannines.
Tijd om wijn te proeven
De beste wijn vond ik de Amarone was de Campo del Titari, Amarone della Valpolicella Classico Riserva. Hij wordt ook 4 jaar gerijpt, maar dan op de Franse barriques. Deze vaten geven veel meer specerijen af zoals vanille. Hij heeft ook meer restsuiker waardoor hij zoeter smaakt dan de vorige wijnen (maar het is nog steeds een droge wijn). Hij is heerlijk zacht en ik was meteen verkocht. De wijn kost wel iets meer (€49,-), maar dan heb je ook wat. Tijdens het schrijven van deze blog ben ik nog even gaan kijken op Vivino en deze wijn wordt beoordeeld met een 4.7! Als je eens in de buurt bent zou ik zeker even binnenlopen bij Brunelli. Een afspraak maken is hier overigens niet nodig en de proeverij is gratis als je 6 flessen aanschaft.
Wil je meer lezen over hoe Amarone wordt gemaakt of ben je op zoek naar een Italiaanse kwaliteitswijn? Lees dan mijn blog over Italiaanse etiketten.
Ben je op zoek naar tips voor leuke restaurants in Valpolicella? Klik dan hier.
